„Domy bogów”, wzniesienia o jednym z najwyższych na świecie stopniem endemizmu, zbada prof. Philippe Kok z Uniwersytetu Łódzkiego. Na realizację projektu otrzymał pond 1,7 mln zł z Narodowego Centrum Nauki.
Tepui to odizolowane góry stołowe sięgające prawie 3 tys. m n.p.m., o pionowych 200-metrowych, a czasami nawet prawie 1000-metrowych ścianach. Powstały wskutek trwającej miliony lat erozji prekambryjskich osadów piaskowca, wyniesionych w wyniku ruchów tektonicznych. Wyglądają niczym wyspy w morzu gęstych lasów, ze szczytami często ukrytymi w chmurach; stąd ich nazwa, która w języku miejscowych Indian oznacza „domy bogów”. Te niezwykłe wzniesienia, geologicznie pamiętające czasy superkontynentu Gondwany, odznaczają się jednym z najwyższych na świecie stopniem endemizmu.
Wyniki badań prof. Koka dowodzą, że kręgowce zamieszkujące tepui są ewolucyjnie dużo „młodsze”, a pokrewieństwo między nimi dużo bliższe niż się spodziewano. Oznacza to, że – wbrew powszechnej opinii – fragmentacja niektórych obecnie izolowanych tepui miała miejsce znacznie później niż sądzono, tj. na przełomie plejstocenu i holocenu, a nie w okresie kredy.
Profesor Kok zbada, czy płazy i gady, które przetrwały miliony lat w tak niezwykłym środowisku, rozwinęły adaptacje obce innym zwierzętom. Dotychczas zaobserwował, że ropuchy potrafią wygrzewać się w pełnym słońcu, utrzymując temperaturę ciała znacznie niższą od temperatury podłoża, co pozwala im przebywać dłużej niż godzinę na rozgrzanych skałach. Jest to dość niezwykłe, ponieważ w takich warunkach płazy lądowe, ze względu na wysoką przepuszczalność ich skóry, są bardzo narażone na odwodnienie. Ponadto wstępne eksperymenty terenowe wykazały, że silnie wysuszone osobniki wracają do zdrowia w ciągu kilku godzin, mimo że uznano je za martwe.
Profesor Philippe J.R. Kok urodził się w małym miasteczku w Demokratycznej Republice Konga, niedaleko Wielkich Jezior Afrykańskich. Rozprawę doktorską obronił w 2013 r. na Uniwersytecie w Lejdzie w Holandii. Dotyczyła ona systematyki i biologii ewolucyjnej płazów i gadów w Pantepui – biogeograficznej prowincji na Wyżynie Gujańskiej – w północnej części Ameryki Południowej, u zbiegu granic Gujany, Wenezueli i Brazylii. Swą dalszą drogę naukową prof. Kok związał z tym rejonem świata. Spędził tam ponad 900 dni, biorąc udział w dziesiątkach wypraw w stylu Indiany Jonesa. Prowadził badania terenowe w różnych ekosystemach, od tropikalnych dżungli do fascynujących, ale nieprzyjaznych tepui.
